ในปี 1905-1911 อิหร่านได้เผชิญหน้ากับการเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญที่เรียกว่าการปฏิวัติรัฐธรรมนูญเปอร์เซีย การปฏิวัติครั้งนี้เป็นความพยายามของประชาชนอิหร่านในการโค่นล้มระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์และสถาปนา chế độราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญ
ก่อนการปฏิวัติ อิหร่านถูกปกครองโดยราชวงศ์กยาเจาร์ซึ่งมีอำนาจสัมบูรณ์ การควบคุมทรัพยากรอย่างเข้มงวด และขาดการแทนตัวของประชาชนในระบบการเมือง สภาวะทางเศรษฐกิจและสังคมที่ย่ำแย่ ก่อให้เกิดความไม่พอใจอย่างมากต่อผู้ปกครอง
สาเหตุหลักของการปฏิวัติรัฐธรรมนูญเปอร์เซียมีหลายประการ:
- อิทธิพลจากตะวันตก: การเปิดประเทศของอิหร่านในศตวรรษที่ 19 ทำให้ประชาชนได้รับรู้ถึงแนวคิดเสรีนิยมและประชาธิปไตย ซึ่งเป็นแรงผลักดันให้พวกเขาเรียกร้องสิทธิในการมีส่วนร่วมทางการเมือง
- ความไม่พอใจต่อการปกครองแบบ專制: ระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ของราชวงศ์กยาเจาร์ถูกมองว่าล้าหลังและไม่ตอบสนองต่อความต้องการของประชาชน
การปฏิวัติเริ่มขึ้นด้วยการประท้วงในกรุงเตหะราน ในปี 1905-1906 การประท้วงเหล่านี้แพร่กระจายไปทั่วประเทศ และนำไปสู่การจัดตั้งคณะกรรมการต่อต้านการปกครองแบบเผด็จการ
ผลที่ตามมาจากการปฏิวัติรัฐธรรมนูญเปอร์เซียมีความสำคัญอย่างยิ่ง:
- การสถาปนาสภาแห่งชาติ: รัฐธรรมนูญปี 1906 กำหนดให้มีการจัดตั้งสภาแห่งชาติซึ่งเป็นหน่วยงานผู้แทนของประชาชน
- การจำกัดอำนาจของชาห์: สภาแห่งชาติมีอำนาจในการอนุมัติกฎหมายและควบคุมงบประมาณ การปฏิวัตินี้ทำให้ชาห์ไม่มีอำนาจเด็ดขาดอีกต่อไป
อย่างไรก็ตาม การปฏิวัติรัฐธรรมนูญเปอร์เซียไม่ใช่การเปลี่ยนแปลงที่ราบรื่น มีการต่อต้านจากกลุ่มอนุรักษนิยม และเกิดความขัดแย้งระหว่างกลุ่มต่าง ๆ
ผลกระทบในระยะยาว:
- การปลูกฝังประชาธิปไตยในอิหร่าน: การปฏิวัติรัฐธรรมนูญเปอร์เซียเป็นก้าวสำคัญในการนำเสนอแนวคิดประชาธิปไตยให้แก่ประชาชนอิหร่าน
- ความวุ่นวายทางการเมือง: อิหร่านต้องเผชิญกับความไม่มั่นคงทางการเมืองในช่วงหลายทศวรรษต่อมา
การปฏิวัติรัฐธรรมนูญเปอร์เซียเป็นเหตุการณ์ที่สำคัญและมีบทบาทสำคัญในการเปลี่ยนแปลงสังคมและการเมืองของอิหร่าน การปฏิวัตินี้แสดงให้เห็นถึงความต้องการของประชาชนในการมีส่วนร่วมทางการเมือง และเป็นแรงบันดาลใจให้กลุ่มต่อต้านการปกครองแบบเผด็จการในประเทศอื่น ๆ
ตัวอย่างผลงานที่เกิดจากการปฏิวัติรัฐธรรมนูญเปอร์เซีย:
ชื่อ | บทบาท |
---|---|
Sayyid Jamal ad-Din al-Afghani | นักคิดและนักปฏิรูป |
Malkom Khan | ผู้นำการเคลื่อนไหวต่อต้านการปกครองแบบเผด็จการ |
Mohammad Mossadegh | นายกรัฐมนตรีคนแรกของอิหร่านหลังจากการปฏิวัติ |
การศึกษาการปฏิวัติรัฐธรรมนูญเปอร์เซียช่วยให้เราเข้าใจถึงความซับซ้อนของประวัติศาสตร์และการต่อสู้เพื่อสิทธิและเสรีภาพ